Stewia to bardzo ciekawa, charakterna roślina, jednak nie wszyscy wiedzą, jak i pod jaką postacią można jej używać. Z tego artykułu dowiesz się jakiej stewii użyć, żeby było słodko i bez kalorii. Stewia zawiera w swoich liściach substancje nawet kilkaset razy słodsze od cukru. Substancja znajdująca się w liściach stewii nie jest przyswajane przez człowieka, dlatego nie dostarczają organizmowi żadnych pustych kalorii. Co równie ważne zwłaszcza dla osób z zaburzeniami metabolizmu, ma prawie zerowy indeks glikemiczny. Stewia sprawdza się wyśmienicie jako zamiennik cukru. Stewia działa bardzo pomocnie w hamowaniu chęci na coś słodkiego, ogranicza chęć podjadania między posiłkami, ponieważ sama jest bardzo słodka i zapewnia uczucie nasycenia słodyczami. Można też ją wykorzystać jako bazę do deserów, a zatem osoby na diecie niskokalorycznej nie są całkowicie odcięte od słodkości. Dzięki temu odchudzanie ze stewią u wielu osób daje o wiele lepsze efekty niż przy wyłączeniu substancji słodzących w ogóle lub stosowaniu aspartamu.
Spis treści
• Czym jest i jak ją wykorzystywać?
• Dlaczego możemy powiedzieć, że jest zdrową substancją słodzącą?
• Skład
• Właściwości zdrowotne
• Jakie są najlepsze formy dostępne na polskim rynku?
• Przeciwwskazania stosowania
• Czy każdemu smakuje?
Co to jest stewia i jak jej używać?
Stewia, zazwyczaj używana jako dodatek słodzący, jest rośliną, a mianowicie byliną z rodziny astrowatych, która wytwarza słodkie glikozydy stewiolowe (rebaudiozydy oraz stewiozydy). To one odpowiadają za furorę, jaką zrobiła ta niepozorna roślina. Dojrzała bylina osiąga wysokość około 80 cm. Stewia pochodzi z Ameryki Południowej, najczęściej można ją spotkać w Paragwaju i Brazylii. Ponieważ jest ona bardzo cenioną rośliną, nazywana jest złotą rośliną, słodkim ziołem Paragwaju lub miodowym liściem. Jej uprawy znajdują się oprócz Ameryki, również w Azji, ostatnio także w Europie. Największą popularnością stewia cieszy się w Japonii, gdzie jej spożycie sięga kilku tysięcy ton rocznie. Stewia oczywiście swoją popularność jako słodzik na świecie zyskuje z powodu swojej niskokaloryczności. Dlatego właśnie została tak bardzo spopularyzowana w przemyśle spożywczym. Stewia i jej ekstrakty stosowana jest jako dodatek słodzący do soków owocowych, czekolad, lodów, sorbetów, gum do żucia oraz żywności przetworzonej.Dlaczego jest zdrową substancją słodzącą?
Stewia jest polecana zwłaszcza osobom będącej na diecie, której celem jest odchudzanie lub utrzymanie wagi, czyli dla osób, które chcą ograniczyć spożywane kalorie, gdyż praktycznie nie m kalorii. Oczywiście stewia jest dobrym zastępnikiem cukru dla osób nietolerujących sacharozy. Stewia jest nie tylko słodsza od białego cukru, ale zdecydowanie zdrowsza. Charakteryzuje ją również to, że łatwiej wydala się ją z organizmu. Stewia wykazuje również inne właściwości prozdrowotne, a mianowicie np. przeciwzapalne.
Skład
Źródłem słodyczy w stewia są przede wszystkim jej liście. Słodycz stewia zawdzięcza glikozydom. Najstarszą formą wykorzystania stewii jako słodzika było korzystanie z uprzednio wysuszonych liści. Suszone liście stewii mogły być przechowywane przez dłuższy czas. Wciąż wiele osób korzysta ze stewii w tej formie. Wartość energetyczna suszonych liści to zaledwie 2,7 kcal/g. Z liści stewii można pozyskać ponad 30 glikozydów stewiolowych. W Unii Europejskiej glikozydy stewiolowe w żywności określane są symbolem E960. Stanowią one około 15% zawartości produktu. Najliczniej występującymi glikozydami stewiolowymi są stewiozyd oraz rebaudiozyd. To właśnie ekstrakty ze stewii znajdziemy w słodzikach na jej bazie.
Intensywność słodyczy dla glikozydów stewiolowych jest około 300 razy wyższa od sacharozy. Poza słodyczą stewia jest bogata w wiele składników odżywczych, które pozytywnie wpływają na organizm człowieka. Głównym makroskładnikiem występującym w stewii są węglowodany stanowiące nieco ponad połowę masy liścia. W suszonych liściach stewii znajdziemy również około 20% błonnika,10% białka, 2% tłuszczy oraz składniki mineralne i witaminy takie jak choćby wapń, potas, sód, magnez, żelazo, fosfor, cynk, selen, miedź, mangan, witamina B2, witamina C, kwas foliowy i wiele innych.
Właściwości zdrowotne
Główną zaletą stewii jest jej niemal zerowa kaloryczność. Właśnie to i jej naturalne pochodzenie jest powodem, że jest uznawana za bardzo zdrowy zamiennik cukru oraz innych słodzików. W przeciwieństwie do białego cukru nie jest powodem negatywnych następstw dla zdrowia człowieka, takich jak nadwaga czy otyłość, a także cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze. Co warte dodania, nie powoduje również próchnicy, jak cukier czy słodycze z jego wykorzystaniem. Właściwości prozdrowotne znane były już od wielu wieków mieszkańcom Ameryki Południowej. Co do zasady stewia jest bardzo dobrym rozwiązaniem dla cukrzyków. Stewia nie podnosi poziomu cukru we krwi oraz posiada niski indeks glikemiczny. Dlatego polecana jest w diecie dla diabetyków, gdy nie chcą oni rezygnować ze słodkiego smaku w swojej kuchni.
Liczne badania wskazują na jej właściwości obniżające poziom cukru we krwi (właściwości hipoglikemiczne). Działanie to jest wynikiem hamowania wchłaniania glukozy w jelitach przez stewiol. Przy czym ograniczona jest równocześnie synteza glukozy przez stewiozyd i reubadiozyd. Właśnie dlatego stewię można zalecić wszystkim tym, którzy nie mogą oprzeć się słodyczom, a jednocześnie walczą z nadwagą. Stewia jest dobrym rozwiązaniem dla wszystkich tych, którzy chcącą zredukować dodatkowe kilogramy lub utrzymać wagę. Zastępując stewią inne substancje słodzące, choćby cukier lub miód, zmniejszamy wartość energetyczną posiłków.
Doświadczenia dowodzą, że stewia ma ponadto właściwości grzybobójcze, antybakteryjnie czy przeciwpróchnicze. Niektórzy entuzjaści stewii dowodzą, że charakteryzuje się ona także działaniem przeciwzapalnym, immunostymulującym oraz przeciwutleniającym, jak również działa obniżająco na ciśnienie tętnicze krwi. Jak ze wszystkim, tak i ze stewią nie można przesadzać. Stewia w swoim składzie ma niewielkie ilości kwasu szczawiowego czy garbników, które to substancje spożywane w większych ilościach mogą wpłynąć na zahamowanie wchłaniania się wapnia i żelaza, co jest niekorzystne dla człowieka. Oczywiście, aby tak się stało, trzeba by było zjeść spore ilości stewii. Dbając o bezpieczeństwo, Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności jasno zdefiniował dopuszczalne dzienne spożycie stewii. Bezpieczna dawka dziennego spożycia stewiolu to 4 mg/kg masy ciała.
W jakiej formie jest dostępna na rynku? Po co potrzebna jest w tak różnorodnych postaciach?
Stewia dostępna jest na rynku polskim w bardzo różnych formach i w połączeniu z bardzo różnymi substancjami. Każdy może wybrać dla siebie najwygodniejszą formę, ale czym się kierować w jej wyborze? Można dostać zawrotu głowy od propozycji słodzików na bazie stewii. Można zakupić ją w postaci tabletek, płynu, proszku czy choćby suszonych liści, a te ostatnie mogą być w postaci całych liści lub rozdrobnionych.
Jaką formę wybrać do deserów, a jaką do ciast, produktów mlecznych czy napoi?
Poniżej prezentujemy nasze propozycje zastosowania konkretnych rodzajów rośliny.
Stewia w tabletkach Natusweet, 18g (300 tabletek) oraz Stewia w tabletkach w saszetkach Natusweet, 125 tab najlepsze są do kawy i herbaty
Stewia w tabletkach jest jedną z najbardziej poręcznych i ekonomicznych form. W jednym, niewielkim opakowaniu znajduje się aż do 300 tabletek, po kilka groszy jedna. Słodzik w tabletkach idealnie nadaje się do ciepłych napojów, bardzo dobrze się rozpuszcza i nadaje napojowi słodkiego smaku. Jedna tabletka odpowiada jednej kostce czy łyżeczce cukru, a ma tylko ułamek kalorii (o,12 kcal). Opakowanie przypomina pudełko Tic-Taców. Stewię w tabletkach można też dostać w bardzo poręcznej i niewielkiej saszetce, którą łatwo zmieścić w nawet najmniejszej kieszonce. Stewię w saszetce można więc zabrać w każdą podróż. Zabierzemy w ten sposób aż 125 porcji odpowiadających 125 łyżeczkom cukru. Jest to więc poręczne rozwiązanie, które pozwala mieć stewię zawsze przy sobie, w domu, w pracy, na wakacjach czy wycieczce.
Stewia w kryształkach 1:1 Natusweet, 200g jest najłatwiejsza do gotowania i pieczenia
Stewia w kryształkach wygląda niemalże tak samo jak cukier, objętościowo odpowiada tym samym jego proporcjom. Dlatego łatwo stosuje się ją jako zamiennik cukru, w przepisach gdzie ważna jest również masa i objętość. Słodzik 1:1 jest najprostszym rozwiązaniem, ponieważ używa się go w takich samych ilościach, co białego cukru. Świetnie sprawdza się w codziennym gotowaniu i pieczeniu. Oczywiście upraszcza też kwestię słodzenia napojów, bo zamiast wsypać do kawy czy herbaty łyżeczkę cukru, dodaje się łyżeczkę stewii w kryształkach. Stewią w kryształkach 1:1 można posłodzić herbatę, kawę czy kompot. Można ją dodać do przetworów, wypieków czy naleśników, korzystając z tradycyjnych przepisów, po prostu zamieniając cukier na stewię. Bardzo dobrą propozycją jest Stewia w kryształkach Natusweet, która jest połączeniem ekstraktu ze stewii z erytrytolem. Erytrytol też jest naturalną substancją słodzącą pochodzącą z winogron lub gruszek, która doskonale balansuje posmak stewii oraz jej słodycz. Dzięki temu słodzik na bazie stewii nabiera naturalnej słodkości i świetnie komponuje się w wielu potrawach. Stewia w kryształkach nadaje się do pieczenia i gotowania w wysokich temperaturach. Nawet w 200 stopniach nie gorzknieje, jak to dzieje się w przypadku sztucznych słodzików.
Stewia w płynie Natusweet, 100ml najlepsza jest do sałatek, napojów, jogurtów czy sosów
Stewia w płynie jest idealna do słodzenia wszystkiego co płynne lub półpłynne. Oczywiście bardzo wygodna jest do kawy, herbaty. Można nią słodzić także jogurty, kakao, ciasto na placki, cisto na gofry, budynie, bitą śmietanę, sałatki, różnego rodzaju sosy i desery. Jednej kostce cukru odpowiadają trzy krople stewii w płynie. Podobnie jak stewia pod inną postacią, także stewia w płynie ma prawie zero kalorii. 100 ml stewii w płynie to równowartość aż 3,2 kg cukru. Taka mała buteleczka to zapas nawet na kilka miesięcy. Dlatego jest to zdecydowanie nie tylko wygodne, ale też bardzo ekonomiczne rozwiązanie. Warto poeksperymentować ze stewią w płynie. Będzie ona doskonała do lemoniady na gorące letnie wieczory.
Stewia czysty ekstrakt 97% Natusweet, 20g to bardzo ekonomiczne rozwiązanie
Stewia czysty ekstrakt 97% to bardzo ekonomiczne i wygodne rozwiązanie dla osób ceniących sobie zdrowego stylu życia, wygodę i odpowiednie ceny. Słodzik w tej postaci to mała objętość w porównaniu do 5,6 kilogramom cukru, jaki mu odpowiada. Czysty ekstrakt stewii Natusweet zawiera najwyższej jakości glikozydy stewiolowe naturalnego pochodzenia i idealnie nadaje się do gotowania, pieczenia i słodzenia gorących napojów, np. kawy czy herbaty. Dane przytoczone powyżej dotyczą produktów Natusweet dostępnych na stronie www.fiia.pl. Produkty innych firm mogą się różnić właściwościami odżywczymi i pojemnością słodzików z ekstraktu ze stewii, jak również mogą mieć w składzie zupełnie inne substancje.
Jak stosować liście stewii?
Najwięcej składników mineralnych i witamin dostarczy nam stosowanie świeżych liścii stewii. Dla cierpliwych ciekawym rozwiązaniem jest hodowla stewii w domu w doniczce, zamiast kupowania gotowego produktu. Może to być też tańszy sposób na słodzenie, ponieważ stewia w przetworzonej postaci nie jest tanim produktem, więc samodzielna uprawa to spore oszczędności w domowym budżecie.Przeciwwskazania
Stewia ma opinię słodzika, który można bezkarnie spożywać, niemalże bez limitu. Konsumenci dodają stewię do wszystkiego zamiast cukru, np. do kawy, herbaty, deserów czy innych dań wymagających nutki słodyczy. Stewia bezspornie uznawana jest za zdrową alternatywę dla białego cukru. Jednak, jak zresztą każdy inny składnik diety, musi być spożywana z umiarem i rozsądkiem. Nie można jej spożywać w nieograniczonych ilościach, dlatego Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności określił dopuszczalne dzienne spożycie stewii na poziomie 4 mg stewiolu na każdy kilogram masy ciała. Przykładowo limit ten dla osoby ważącej 50 kg to dawka 200 mg, czyli 0,2 grama. Oczywiście słodziki na bazie stewii mają tylko ułamek stewiolu w swojej gramaturze, inaczej nie udałoby się producentom osiągnąć substancji o podobnym do cukru poziomie słodkości. Przypomnijmy, że stewiole mają słodkość 300 razy wyższą od cukru.
Należy również pamiętać, że stewia wpływa na obniżenie poziomu cukru we krwi, dlatego nie każdy diabetyk będzie mógł ją stosować. Na pewno osoby z problemami z metabolizmem, w tym cukrzycy, zawsze powinni skonsultować się ze swoim lekarzem. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości z lekarzem prowadzącym można bezpiecznie określić sposób używania w diecie stewii, jak i jej dawkę. Kolejną ważną sprawą jest fakt, że stewia wpływa na obniżenie ciśnienie krwi. Dlatego osoby z niskim ciśnieniem nie powinny jej stosować stewii albo mocno kontrolować jej użycie. Znane są również przypadki nietolerancji stewii, co jest oczywistym przeciwwskazaniem do jej spożycia. Dotyczy to również wszelkich pochodnych stewii, jak i jej ekstraktów. U niektórych ze względu na zastosowanie dużych dawek stewii może też wystąpić zwiększona lub spowolniona akcja serca.
Czy każdemu smakuje stewia?
Liście stewii nie mają tak neutralnego słodkiego smaku, jak cukier. Oprócz słodyczy charakteryzuje je posmak czasami porównywany do lukrecjowego. Trudno to przekazać komuś, kto stewii nie próbował, ale słodycz stewii jest też inna od typowej słodyczy białego cukru. Słodycz ta, jakby wolniej rozwija się niż w przypadku sacharozy. Trzeba po prostu sprawdzić, czy taki charakter nam pasuje. Niektórzy konsumenci stewii przywołują lekko gorzkawy posmak wyraźnie występujący zwłaszcza przy dużym stężeniu glikozydów, ale raczej wtedy, gdy przesadzi się z ilością słodzika. Mimo iż sporo osób skarży się na gorzki posmak stewii, w większości tych przypadków, winę za specyficzny posmak ponosi zbyt duża ilość dodanego słodziku lub złe połączenie stewii z tanią, ale nie zawsze smaczną, substancją dodatkową. Dzięki temu, że stewia jest nawet kilkaset razy słodsza od cukru, wystarczy jej mała ilość. Zbyt duża faktycznie może popsuć smak, więc warto uważnie ją odmierzać. Trzeba dokładnie czytać etykiety, ponieważ na rynku są różne produkty, nie wszystkie umożliwiają użycie stewii 1:1. Producenci słodzików ze stewii łączą stewię z innymi naturalnymi słodzikami, by złagodzić te charakterystyczne dla stewii nuty oraz ułatwić używanie słodzika na co dzień. W innym przypadku trudno jest używać w codziennej kuchni substancji 300 razy słodszej od cukru, szczególnie jeśli są to ilości o objętości łyżeczki do herbaty. Bez dodatkowego nośnika łatwo by było przesadzić z ilością stewii. Dlatego producenci opracowują takie formuły, jak stewia w kryształkach 1:1 lub 1:10, której dodaje się tyle samo co cukru lub dziesięć razy mniej. To bardzo ułatwia stosowanie słodzika.
Z tego względu najlepszym wyjściem dla zaczynających przygodę ze stewią jest stewia w kryształkach, właśnie ta 1:1, która najbardziej przypomina cukier pod względem smaku i konsystencji.
Naszym zdaniem bardzo dobrze stewia komponuje się zwłaszcza z erytrytolem, dzięki któremu uzyskuje się optymalny smak i słodycz produktu. Słodycz jest odpowiednio zbalansowana, a gorzki posmak jest niewyczuwalny.
Lepiej nie uważać natomiast słodzików na nośnikach, takich jak maltodekstryna czy dekstroza, które mają indeks glikemiczny powyżej 100, czyli wyższy niż cukier.
