Nutri-Score jest dobrowolnym i dodatkowym systemem oznaczania wartości odżywczych. Nutri-Score to pięciokolorowa etykieta żywieniowa, obrazująca uproszczony system oceny wartości odżywczej produktów spożywczych. Oznakowanie Nutriscore jest dobrowolnym oznakowaniem i uzupełniającym, dodatkowym. Znajduje się zawsze z przodu opakowania. Może być tylko uzupełnieniem standardowej, obowiązkowej, szczegółowej informacji o wartościach odżywczych, umieszczonej z tyłu produktu na jego etykiecie.

NutriScore to po prostu system znakowania żywności. Jego zaletą jest prostota. Nutri-score jest całkowicie dobrowolnym systemem oznakowania żywności. System znakowania jest tak skonstruowany, by ułatwić dokonywanie prawidłowych wyborów żywieniowych. Polega on na dodaniu informacji o wartości żywieniowej w postaci 5 kolorowych liter ABCDE. Na froncie etykiety produkt oznaczony jest jedną z liter. To jaka litera ostatecznie znajdzie się na etykiecie produktu, wylicza się na podstawie szeregu kryteriów. W skali Nutri-Score, produkty oznaczone kolorem ciemnym zielonym i literą A to produkty uznane przez twórców tej skali za produkty o wysokiej wartości odżywczej. Polecane są do spożywania częściej lub w większej ilości. Natomiast produkty spożywcze oznaczone kolorem czerwonym i literą E zawierają większą ilość składników, które powinny być ograniczane, spożywane rzadziej lub w mniejszej ilości. Skala przesuwa się w kierunku zielonej litery A dzięki zawartości składników odżywczych korzystnych takich jak białko, błonnik, owoce, warzywa czy orzechy. Wskaźnik przesuwa się w kierunku czerwonej litery E, jeśli w produkcie znajduje się tłuszcze nasycone, cukry czy sól, a więc takie, które należy w diecie ograniczać.

Jeśli chcesz wiedzieć, jak wyliczyć wskaźnik Nutri-Score, który stanowi o profilu żywieniowym danego produktu, znajdziesz prosty przykład w rozdziale „Jak wyliczyć wskaźnik Nutriscore?”.

Gdzie używany jest system oznakowania żywności NutriScore?

System Nutriscore został opracowany we Francji przez naukowców z zespołu ds. Badań nad Epidemiologią żywności (L'Equipe de Recherche en Epidémiologie Nutritionnelle - EREN) pod kierownictwem Serge'a Hercberga. Opiera się na punktacji Raynera opracowanej przez zespół badaczy z brytyjskiego Oxford University już w 2005, zatwierdzonej przez Brytyjską Agencję Standardów Żywności UK FSA w 2007 r.

Zatem we Francji też nastąpiły pierwsze wdrożenia. NutriScore szybko zdobył poparcie francuskich agencji rządowych, a wdrożenie tego prostego systemu oznakowania żywności jest mocno przez nie wspierany. Nie oznacza to, że wszystkie kraje i wszyscy uczestnicy rynku produkcji spożywczej są zachwyceni stosowaniem oznaczeń Nutriscore. Również we Francji spotkał się on ze sprzeciwem przemysłu rolno-spożywczego, który próbował zablokować decyzję francuskiego Ministerstwa Zdrowia zalecającą stosowanie Nutriscore.

Nutri-Score w Europie w niektórych krajach jest zalecany (np. Francja, Hiszpania, Niemcy), w innych krajach niektóre firmy spożywcze stosują Nutri-Score mimo braku zaleceń (Szwajcaria, Czechy, Polska). Są też kraje, których władze są przeciwne oznaczeniom Nutriscore (Włochy, Bułgaria).

System znakowania żywności Nutri-Score zdobył przychylność zarówno Komisji Europejskiej, jak i Światowej Organizacji Zdrowia. Debata na temat potencjalnego, obowiązkowego systemu oznakowania żywności na przodzie opakowania nadal. Obecnie system Nutri-Score jest obecny już w 10 krajach europejskich na zasadach dobrowolności: Francji, Niemczech, Austrii, Belgii, Luksemburgu, Hiszpanii, Szwajcarii, Portugalii, Słowenii i w Polsce. W naszym kraju także uzyskał pozytywne opinie instytucji rozpatrujących go pod kątem żywieniowym i konsumenckim.

Wydaje się, że w Polsce Danone jest pierwszym producentem, który zastosował system Nutri-Score. Wprowadzenie Nutri-Score deklaruje również firma Nestle. Oznaczenie to pojawiło się już na opakowaniach produktów własnych sieci handlowych takich jak Auchan, Carrefour, Aldi i Kaufland. Zapewne prostota oznakowania Nutri-score, jego intuicyjność i przejrzystość będą powodowa coraz większą popularność wśród konsumentów. To zaś spowoduje zainteresowanie kolejnych producentów i sklepów.  

Zaleta intuicyjności oznakowania NutriScore powoduje, że coraz więcej firm się na nie decyduje. Ponieważ więksi producenci dystrybuują produkty w wielu krajach, wraz z nimi etykieta z literami NutriScore popularyzuje się coraz bardziej. Klienci, którzy się przyzwyczaili sięgać po produkty z etykietą oznaczoną literami NutriScore, mogą wybierać te produkty, które to oznakowanie mają, bo jest to po prostu łatwiejsze.  

Co ciekawe rozwiązania sytemu NutriScore są również brane pod uwagę w trwających pracach Komisji Europejskiej nad obowiązkowym oznakowaniem wartością odżywczą na froncie opakowań produktów spożywczych.

To wszystko powoduje, że etykietę Nutriscore znajdziemy na półkach coraz większej liczbie sklepów, w coraz większej liczbie krajów Europy.

Nutriscore jest bardzo uproszczonym wskaźnikiem, co ma swoje zalety dla konsumentów. Jest bardzo czytelny i łatwy do zrozumienia. Ma też swoje wady, o czym możesz dowiedzieć się w kolejnym rozdziale „Kontrowersje związane z NutriScore”.

Kontrowersje związane z NutriScore: czy Nutri-Score jest takim idealnym rozwiązaniem?

Prostota systemu oznakowania Nutri-Score ma też swoje wady. NutriScore jest uproszczony i nie bierze pod uwagę wszystkich niuansów diety. W związku z tym ma też swoich przeciwników. Poddają oni w wątpliwość zgodność z przepisami oznakowania Nutri-Score oraz jego skuteczność. Według krytyków tego oznakowania istnieje przekonanie, że nie pozwala on na przekazanie na froncie etykiety pełnej informacji o wartości odżywczej produktów. Może to prowadzić do dyskredytowania w oczach konsumentów niektórych produktów spożywczych. Dodatkowo dają pod rozwagę, czy taki sposób prezentacji wartości odżywczych (litera wraz z kolorem) nie stanowi jednocześnie oświadczenia zdrowotnego, sugerując wpływ na zdrowie. Ze względu na wielkie uproszczenie systemu, NutriScore może prowadzić do niewłaściwych wyborów konsumenckich.

Do najbardziej aktywnych przeciwników Nutriscore należą Włochy. W skali Nutriscore wiele tradycyjnych włoskich produktów, które są ważnym elementem diety śródziemnomorskiej, ocenianych jest nie najlepiej. Niemniej jednak prostota i czytelny przekaz Nutriscore powoduje, że zdobywa on popularność w wielu krajach.

Dlaczego oznakowanie żywności jest ważne?

W Polsce wszystkie produkty spożywcze znajdujące się w obrocie handlowym muszą zawierać informacje składzie produktu oraz o wartości odżywczej. Dla konsumenta opakowanie powinno być głównym

 źródłem wiedzy o spożywanym produkcie. Niestety informacje te często są trudne do zrozumienia dla przeciętnego człowieka. Z pomocą może tu przyjść prosta, kolorowa etykieta Nutri-Score. Musi być ona umieszczana na przedniej części opakowania, dlatego jest też tak łatwa do zauważenia. Idea takiego oznakowania polega na tym, że konsument może łatwo porównać zarówno produkty z tej samej grupy, lub z różnych grup, a także różnych producentów. Nutri-score pozwala na szybką weryfikację i pomaga w wyborze produktów. Konsument ma dzięki niej pojęcie, które produkty są wartościowsze pod względem składników odżywczych, a których należy spożywać mniej i z umiarem. Oczywiście samo oznakowanie Nutri-Score nie jest remedium na epidemię układu krążenia, otyłości, cukrzycy czy niektórych nowotworów. Wielu specjalistów żywienia człowieka choroby te łączy ze spożywaniem wysoko przetworzonych produktów. Nie pomaga w zachowaniu zdrowia wszechobecny cukier, nasycone kwasy tłuszczowe, sól oraz konserwanty. Sytuację pogarsza fakt, że te same produkty są ubogie w witaminy, sole mineralne czy pektyny, tak charakterystyczne dla świeżych warzyw czy owoców.

Dość często powielającym się schematem jest szerzenie się chorób cywilizacyjnych wśród mniej zamożnej części społeczeństwa. Niestety ograniczone zasoby często idą w parze ze słabszą edukacją. Proste oznakowanie, łatwe do zrozumienia dla wszystkich pozwala na dokonywanie lepszych wyborów żywieniowych większej części społeczeństwa. Nawet ludzie wykształceni nie rozumieją w pełni skomplikowanych etykiet. Szybkość, z jaką żyją, powoduje, że zakupy robią w biegu. Dla nich również pomocna będzie szybka w zrozumieniu, rzucająca się w oczy etykieta Nutri-Score. Oczywiście ta uproszczona metodologia ma swoje mankamenty. Nigdy nie zastąpi w pełni świadomego i dokonywanego z namysłem wyboru produktów, które spożywamy.

Intensywnie wyróżniająca się metoda etykietowania żywności z przodu opakowania, jakim jest Nutri-Score, jest bardzo widoczna już na pierwszy rzut oka. Zapewne wpłynie to na wybory konsumentów, których może odstraszyć czerwona litera E, co może wpłynąć na decyzje producentów dotyczących formulacji produktów. A zatem z mian w korzystnym kierunku. Powszechność stosowania oznaczenia Nutriscore powinno też zachęcić kolejnych producentów do stosowania etykiety nutriscore, a zatem bardziej transparentną komunikację wpływu konkretnego produktu na zdrowie człowieka.

Jak wyliczyć wskaźnik decydujący o wyborze litery w Nutriscore? Metoda liczenia Nutri Score?

Zanim przejdziemy do przedstawienia sposobu wyliczenia wskaźnika nutriscore, trzeba zaznaczyć, że Nutriscore nie można umieszczać na żywności specjalnego przeznaczenia np. dla niemowląt i małych dzieci czy osób chorych. Nie można też stosować, go na produktach, które nie mają na etykiecie informacji o zawartości składników odżywczych. 

Proces liczenia wskaźnika nutriscore składa się z trzech części:

1. Na początku ocenia się wartość odżywczą i podaje się ją w postaci punktów

   

2. Następnie punktację przelicza się na skalę Raynera. Wynik ten jest obliczany w ten sam sposób dla wszystkich produktów spożywczych, oprócz serów, tłuszczy roślinnychoraz zwierzęcych, również napojów.
3. Na końcu uzyskane punkty wykorzystuje się do właściwego przypisania produktu spożywczego do jednej z liter pięciostopniowej skali Nutri-Score

Wyliczenia punktów będące bazą do określenia produktu spożywczego literą i kolorem ze skali Nutriscore nie jest skomplikowane. Analizuje się po prostu, jakie składniki produktu sprzyjają, a jakie w nadmiarze mogą szkodzić. Negatywnie w skali Nutri-Score oceniane są produkty z wysoką zawartością cukru, nasyconych kwasów tłuszczowych, soli oraz o wysokiej gęstości energetycznej. Zaś składniki wpływające pozytywnie na wynik Nutri-Score to zawartość owoców, warzyw i orzechów, witamin, błonnika czy białka.

Co oznaczają litery i kolory w systemie Nutri-Score?

Jak oblicza się Nutri-Score?

Wyliczenia zawsze dotyczą 100g produktu lub 100ml napoju. Uważa się, że wyliczenia na porcję, jeśli jest ona mniejsza od 100g lub 100ml może prowadzić do błędnego przekonania o niskiej zawartości składników niekorzystnych dla zdrowia człowieka, gdy spożywane są w nadmiarze.

4 proste kroki do obliczenie wyniku Nutri-Score

Po pierwsze wyliczamy punkty w zależności od zawartości składników, których ilość w diecie należy ograniczać wg. system Nutri-Score. Przypisuje im się punkty od 0 do 10 pkt. Im wyższa gęstość energetyczna produktu, wyższa zawartość cukry, im więcej tłuszczy nasyconych i sodu, tym więcej punktów w skali Raynera. Sumujemy punkty przyznane za wartość energetyczną, cukry, kwasy tłuszczowe nasycone i sód.

Po drugie przypisujemy punkty od 0 do 5 za składniki korzystne dla zdrowia człowieka wg Nutri-Score. Za takie uważane są owoce, warzywa, orzechy, błonnik pokarmowy. Dietetycy uważają, że spożycie tych składników diety należy promować. Sumujemy punkty przyznane za wartość białka, błonnika oraz owoców, warzyw i orzechów.

Inaczej traktuje się napoje, tłuszcze i oleje oraz sery. Pozostałe produkty spożywcze ma takie same zakresy i metody kalkulacji.

Po trzecie, aby obliczyć punktację w skali Rayner'a należy od zsumowanych punktów za składniki do ograniczenia i odjąć zsumowane punkty za składniki korzystne.

Jest to bardzo prosty wzór:

Po czwarte w zależności od ilości punktów, jakie żywność otrzymuje za zawartość poszczególnych składników, łączny wynik wynosi od -15 do +40 punktów w skali Rayner’a. Na podstawie tego wyniku produkt klasyfikuje się do jednej z pięciu klas wartości: od A do E.

Im niższy jest wynik w skali Rayner’a, tym ocena Nutri-Score wskazuje na wyższą wartość żywieniową produktu. Produkty oznaczone ciemną literą A powinniśmy spożywać więcej, a tych z literą E powinniśmy ograniczać, a nawet unikać.

Open Food Facts: jak znaleźć ocenę Nutri-Score dowolnego produktu spożywczego na świecie? 

Obecnie wynik Nutri-Score pojawia się na etykiecie produktów spożywczych tylko w wybranych krajach i dla ograniczonej liczby marek. Dzięki organizacji Non-Profit Open Food Facts już od roku 2014 Nutri-Score jest obliczany dla wszystkich produktów ze wszystkich krajów. Wynik Nutri-Score produktów spożywczych można uzyskać dzięki aplikacji mobilnej Open Food Facts na iPhone'a i Androida oraz na stronie internetowej Open Food Facts. Jeśli produkt nie jest jeszcze dostępny w Open Food Facts, możesz go dodać w bardzo łatwy i szybki sposób, podając wartość odżywczą i wybierając kategorię. Po chwili Nutri-Score zostanie obliczony i wyświetlony niezwłocznie. Dodając nowe produkty do bazy danych Open Food Facts pomagamy innym w budowaniu świadomości zdrowotnej.

Skanując produkty spożywcze za pomocą aplikacji Open Food Facts możesz poznać:

• wynik Nutri-Score dla wartości odżywczej,
• wynik NOVA dla stopnia jej przetworzenia,
• uzyskać ostrzeżenia o alergenach,
• rozpoznać sztuczne dodatki zawarte w żywności,

Dlaczego system Nutri-Score tak szybko zdobył serca konsumentów?

System Nutri-Score jest intuicyjny, łatwy do zrozumienia. Zielony kolor zachęca do spożycia produktów, których w diecie potrzebujemy więcej. Zarazem ostrzega kolorem czerwonym przed spożywaniem niektórych produktów. Nutri-Score opiera się na równoważeniu wartości odżywczych: limitowaniu w diecie składników o niskiej wartości odżywczej oraz zachęcaniu do spożywania jak największej ilości składników korzystnych dla zdrowia człowieka.

Nutri-score promuje świadome podchodzenie do żywienia. Nutri-Score to nie podsumowanie informacji z opakowania, takich jak lista składników i tabela wartości odżywczych. Nutriscore daje interpretację tych składników. Dostarcza syntetycznej informacji poprzez dodanie oceny zawartości składników odżywczych.

Nutri-score jest gotową interpretacją informacji zawartych na etykiecie. Nutri-Score daje konsumentowi ogólną ocenę wartości żywieniowej produktu, ze względu na jego skład. Jest takim uproszczonym kompasem w gąszczu skomplikowanej dziedziny, jaką jest żywienie człowieka. Pozwala na obiektywne odróżnianie produktów korzystniejszych dla zdrowia w ramach konkretnej kategoriami żywności. Pozwala też porównać produkty z różnych kategorii.

Nutri-score jest obiektywny. Wyliczenia wskaźnika i kategoryzacja produktu jest prosta. Nutri-Score premiuje produkty zawierające wartościowe składniki, zachęca do ograniczenia produktów bazujących na niekorzystnych składnikach na podstawie zawartości w produkcie. Nie podlega subiektywnym opiniom człowieka. Dzięki temu Nutri-Score obiektywnie informuje konsumentów o wartości odżywczej produktu. W rezultacie pomaga dostosować odpowiednie spożycie produktu względem zapotrzebowania (liczba porcji i częstotliwość).

Nutri-score jest wiarygodny. Dostarcza konsumentom informacji, które są efektem badań naukowych, o czym pisaliśmy powyżej.

Nutri-score jest uniwersalny. Etykietę tę w sposób zrozumiały, można stosować dla ogromnej większości produktów.